Maktab. Sinfxona. Dars. Yo‘qlama jarayoni.
— Almatov Toshmat!
Sado chiqmadi. Demak, u yana kelmabdi. O‘qituvchi asabiy g‘udrandi. Jurnalga “yopishib” qolgan qo‘zlarini uzmay do‘q urdi:
— Bormi?!
O‘quvchilar (!) orasidan kimdir luqma tashladi:
— Ustoz, uning darsga kelishga vaqti yo‘q. U katta shoir! Bugun naq beshinchi she’riy to‘plamining taqdimot marosimi bo‘larkan. Shuning uchun kelolmadi.
O‘qituvchi:
— Mayli. Maktab sha’ni uchun dars qoldiribdi, urishmaymiz, — deya davom etdi. U muttasil ravishda goh stoli ustidagi jurnalga, goh daftarga nimalarnidir ko‘chirardi:
— Bo‘ronova Salima?
Yana o‘sha o‘quvchi javob qaytardi:
— Muallim, uniyam darsga kelishga fursati yo‘qroq. Ulkan adiba u! “Iste’dodsiz puldorlar” deb nomlangan romanini chop ettirish ishlari bilan band. Shunga kelolmaydi.
O‘qituvchi o‘sha ko‘yi so‘radi:
— Nega endi romani “Iste’dodsiz puldorlar” deb nomlanadi? Qiziq-ku? Eh mayli, hozirgi zamon yoshlari onasining qornidanoq faylasuf bo‘lib tushadi. Bizning aqlimiz ojiz. Bu ham maktab obro‘si!
Xo‘sh, Gulmatov Qulmat?!
— Ustoz, nahotki bexabar bo‘lsangiz? U “Ey vijdonim, xayr endi” degan yangi qo‘shiq aytdi-ku... Radioda tinimsiz qo‘yilyapti. So‘zini o‘zi yozgan. Bir-ikki misra aytaymi:
“Puling bo‘lsa hamyonda
Dam ber darhol vijdonga.
Olg‘ir, qallob bo‘lmasang
Yolchimaysan ishtonga...”
O‘qituvchi bosh irg‘ab qo‘ydi.
— Qalay? Yoqdimi? Zo‘r-a? O‘zingizga ma’lum, dadasi ovoz yozish studiyasining rahbari. Xullas, u ham bugun kelolmaydi — o‘sha qo‘shiqqa KLIP ishlayapti.
— Durust, durust. Faridova Latifa bormi?!
— Faridova “Kamalak” sardori. Bugun konferentsiyasi bor ekan. Shunga kelolmadi.
— Yaxshi, yaxshi. Fuzaylova Anora-chi?!
— U anovi... bor-ku, qizlarga beriladigan mukofot.Zulfiya mukofoti. O‘zingizga ma’lum bu yil maktabni tamomlaymiz... O‘qishga kirish kerakmi, albatta, kerak. Shuni olay deb, yelib yugurib yuribdi. Vaqti yo‘q...
— Ajoyib-ku... Maktabimiz g‘ururi bo‘larkan-da. Mayli, omadini bersin. Hech bo‘lmasa, Halimova Olima bormi?
— Ustoz, bilasizmi, u bo‘lajak Pikasso! Yo‘q-yo‘q, Leonardo da Vinchining quyib qo‘ygan o‘zi. Onasi boshqarayotgan katta binolarning birida bugun u chizgan rasmlar ko‘rgazmasi bo‘lyapti. Shunga kelolmadi.
— Hoshimov Xudoyberdi? — dedi o‘qituvchi so‘nggi umid va ilinj bilan. Shunda hartugul birinchi ijobiy javob bo‘ldi. Halidan beri sinf­doshlarini ta’riflayotgan yigit o‘rnidan turib:
— Men, ustoz! — dedi.
O‘qituvchi shundagina jurnaldan ko‘zini uzib auditoriyaga qaradi va hayratdan badani titrab ketdi: hayhotdek sinfxonada nimtabassum qilib Hoshimovning bir o‘zi turardi!
O‘qituvchining rangi o‘zgardi, o‘rnidan shiddat bilan ko‘tarildi va qizarib-bo‘zarib yana joyiga o‘tirib qoldi. Olov bo‘lib yonayotgan yuzlarini kaftlari bilan berkitib hazin so‘zladi:
— Nima? Sen... iste’dodsizmisan-a?
O‘quvchi u yoq-bu yoqqa qiyshayib namoyishkorona dedi:
— Nega endi iste’dodsiz bo‘larkanman. Men ularning prodyusoriman!
— Prodyussorman, degin... Voh, iste’dod dastidan dod!!!
O‘qituvchi jurnalga peshonasini tirab, uzoq vaqt qotib qoldi...
Zohidjon XOLOV